آثار افتراءافتراء، یکی از رذائل اخلاقی بوده و به معنى جعل دروغ و چیزى از خود در آوردن و به کسی نسبت‌دادن است. از دیدگاه قرآن کریم افتراءزدن به خداوند، پیامبران، مؤمنان و بی‌گناهان آثار و پیامدهایی دارد که متوجه افترا زننده در دنیا و آخرت می‌شود. برخی از آثار افتراء عبارتند از: هلاکت، نفرین خداوند، خسران، محرومیت از هدایت، غضب خداوند و عذاب الهی. ۱ - هلاکت دنیویافترای به خداوند گاهی موجب هلاکت افترازننده در دنیا می‌گردد، چنان‌که موسی(علیه السلام) در آیه ۶۱ سوره طه فرعون و پیروانش را از افترای به خداوند برحذر داشته و پیامد آن را نابودی آنان در دنیا دانسته است: «قالَ لَهُم موسی وَیلَکم لا تَفتَروا عَلَی اللّهِ کذِبـًا فَیسحِتَکم بِعَذاب و قَد خابَ مَنِ افتَری». ۲ - لعن خداوندافترای بر خداوند ظلم است و لعن و نفرین الهی را در پی دارد: «و مَن اَظلَمُ مِمَّنِ افتَری عَلَی اللّهِ کذِبـًا ... اَلا لَعنَةُ اللّهِ عَلَی الظّــلِمین»، در آیه ۳۰ سوره توبه نیز آن دسته از اهل کتاب را که بر خدا افترا زده و عزیر و مسیح را فرزند خدا دانستند مورد لعن و نفرین قرار داده است:«قـتَلَهُمُ اللّهُ اَنّی یؤفَکون» افترازنندگان به زنان پاکدامن نیز مورد لعن خدا در دنیا و آخرت قرار خواهند گرفت:«اِنَّ الَّذینَ یرمونَ المُحصَنـتِ ... لُعِنوا فِی‌الدُّنیا والأخِرَة». لعن خدا همان دور کردن افترازننده از رحمت خویش است. ۳ - محرومیت از هدایت و رستگاریکسانی که به خداوند افترا زنند رستگار نخواهند شد: «اِنَّ الَّذینَ یفتَرونَ عَلَی اللّهِ لا یفلِحون»؛ و نیز از هدایت الهی محروم خواهند بود: «فَمَن اَظلَمُ مِمَّنِ افتَری عَلَی اللّهِ کذِبـًا ... اِنَّ اللّهَ لا یهدِی القَومَ‌الظّــلِمین». ۴ - خسران در دنیا و آخرتکسانی که مرتکب افترای بر خداوند و پیامبران او شده‌اند از زیانکاران‌اند: «قَد خَسِرَ الَّذینَ ... حَرَّموا ما رَزَقَهُمُ اللّهُ افتِراءً عَلَی اللّه». اینان بدان سبب زیان دیده‌اند که با افترای به خداوند هدایت الهی را به ضلالت بدل کرده و سرای باقی را با دنیای فانی معاوضه کرده و اندوخته‌های خود از متاع و ریاست دنیا را نیز از دست داده‌اند، افزون بر این در آخرت هم از زیانکاران، بلکه از زیان‌کارترین انسان‌ها خواهند بود: «اُولـئِک الَّذینَ خَسِروا اَنفُسَهُم وضَلَّ عَنهُم ما کانوا یفتَرون لا جَرَمَ اَنَّهُم فِی الأخِرَةِ هُمُ الاَخسَرون» این افراد نسبت به دیگر گناهکاران زیان‌کارترند، زیرا با افترای به خدا و کفرورزیدن، راه رهایی از آتش جهنم را بر خود مسدود ساخته‌اند. ۵ - غضب الهیافترای به خداوند غضب الهی و ذلت در زندگی دنیا را در پی خواهد داشت: «اِنَّ الَّذینَ اتَّخَذوا العِجلَ سَینالُهُم غَضَبٌ مِن رَبِّهِم وذِلَّةٌ فِی‌الحَیوةِ الدُّنیا وکذلِک نَجزِی المُفتَرین» افترای پیروان موسی به خداوند، پرستش گوساله و اِله قرار دادن آن بود. و مراد از غضب خداوند و ذلت در دنیا، گرفتار شدنشان به قتل، اسارت، نابودی و آوارگی است، گرچه ممکن است مراد از غضب، عذاب آخرت باشد. ۶ - عذاب اخرویخداوند در آیاتی چند افترازنندگان را به عذاب اخروی تهدید کرده است؛ در آیه ۱۳۸ سوره انعام می‌گوید: ما جزای آنان را در قیامت خواهیم داد: «سَیجزیهِم بِما کانوا یفتَرون»، و در آیه‌ای دیگر آمده است که ما از افترای اینان خواهیم پرسید: «و لیسـلنّ یوم القیـمة عمّاکانُوا یفترون»؛ همچنین کسانی که به زنان پاکدامن افتراء زنند در قیامت گرفتار عذابی عظیم خواهند شد و در آن روز زبان‌ها، دست‌ها و پاهایشان بر آن‌چه در دنیا انجام داده‌اند شهادت داده و خداوند به طور کامل جزایشان را خواهد داد: «اِنَّ الَّذینَ یرمونَ المُحصَنـتِ الغـفِلـتِ المُؤمِنـت ... لَهُم عَذابٌ عَظیم یومَ تَشهَدُ عَلَیهِم اَلسِنَتُهُم واَیدیهِم واَرجُلُهُم بِما کانوا یعمَلون یومَئِذ یوَفّیهِمُ اللّهُ دینَهُمُ الحَقَّ» سپس در آیاتی دیگر جایگاه این افراد را جهنم دانسته است: «لا جرم أنّ لهم النّار»، که در آن عذاب آتش سوزان، عذاب دردناک، عذاب شدید و عذاب خوارکننده را خواهند چشید؛ عذابی که برای آنان چند برابر خواهد بود: «یضـعَفُ لَهُمُ العَذاب». ۷ - پانویس۸ - منبعپژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، دانشنامه موضوعی قرآن، برگرفته از مقاله «آثار افتراء». |